Najaarslezing 2016
Van vogels kijken naar wetenschap

Jan Verwey

Vogelstudie betekende vroeger: schieten en verzamelen. Noordwijkse jagers schoten in de 19e eeuw veel zeldzame vogels. Rond 1900 komt er meer aandacht voor natuurbeleving en bescherming, ook in het artistieke milieu waarin Jan Verwey (geboren in 1899) opgroeit. Reeds als middelbare scholier pakt Jan de vogelstudie systematisch aan. Hij schakelt de dorpsjeugd in bij het zoeken naar nesten. In 1918 richt hij het Trekstation Noordwijk aan Zee op. Met vrienden volgt hij de vogeltrek vanaf het duin bij Villa Nova en vanaf het dak van Hotel Noordzee.

Na 1923 bestudeert Verwey het broedgedrag van Kieviten en Blauwe Reigers. Deze studies vormen de basis van de gedragskunde waarin zijn vrienden Niko Tinbergen en Konrad Lorentz verder gaan. In 1930 gaat hij Nederlandsch-Indië en ontwikkelt zich daar tot een belangrijk zeebioloog. Later wordt hij directeur van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het tegenwoordige NIOZ op Texel.

In de periode 1930-1965 staat de natuurstudie in Noordwijk op een laag pitje. Begin jaren zestig groeit de belangstelling voor vogels, In 1966 resulteert dit in de oprichting van de Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk. Naast educatieve activiteiten wordt onderzoek gedaan naar broedvogels, trekvogels en het broedgedrag van Gierzwaluwen. Hiermee zet de vereniging het werk voort waarmee Jan Verwey 100 jaar geleden begon.

Jelle van Dijk groeide op in Ermelo. In 1968 verhuisde hij naar Noordwijk. Bijna 40 jaar werkte hij in het onderwijs (’t Harde, Noordwijk, Nieuw-Vennep). Met anderen schreef hij enkele boeken over vogels en planten in de Duin- en Bollenstreek. Jarenlang was hij voorzitter van de Noordwijkse natuurvereniging.